Enige tijd geleden volgde ik een interessant Webinar, van Birgit Spoorenberg over Salutogenese, via de vereniging waar ik lid van ben. Ze legde de informatie heel helder uit en ook nog eens met veel enthousiasme. Dan heb je mij al snel mee voor wat voor wat voor onderwerp dan ook.
Eerst even het begrip Salutogenese; wat betekent dit eigenlijk? Salutogenese richt zich niet op hoe ziektes ontstaan (pathogenese), maar gaat opzoek naar de oorsprong van gezondheid, welzijn en kwaliteit van leven en naar de factoren die het ‘goede leven’ bevorderen. Het gaat er eigenlijk om ziektes te voorkomen door terug te grijpen naar de tijd van de Jager/Verzamelaars. Waarin beweging, buitenleven en het ritme van zon en maan centraal stond.
In de huidige tijd hebben we te maken met allerlei stressfactoren zoals werk of onze telefoon, misschien voor sommigen ook wel een druk sociaal leven (nu wellicht meer op afstand). Maar is in dat leven ook tijd voor jezelf? Tijd waarin je voor jezelf kan zorgen op de manier die bij jou past zonder dat je ziektes ontwikkelt in de toekomst. Deze tijd lijkt, voor velen, niet meer op de tijd van de Jager/Verzamelaars. Dat kan je zelf wellicht ook wel bedenken, maar je hebt dus ook zèlf invloed op jouw eigen situatie.
Anekdote
Birgit vertelde een anekdote over een groep apen in gevangenschap waar cardiomyopathie ontstaan was. Hoe kon dat nou? Deze apen kregen toch elke dag koeken met alle mineralen die ze nodig hadden? Door te kijken naar de natuurlijke omgeving van de apen en deze ‘na te apen’ verdwenen de ziektes. Die koeken met toevoegingen en de opsluiting in een hok waren een mismatch ten opzichte van bomen met allemaal vruchten om te zoeken en om aan te slingeren. Als je dit nu leest wat zijn dan de mismatches in jouw leven?
Immuunsysteem en stresssysteem
Door zo’n mismatch komt er druk op het immuunsysteem en het stresssysteem. Even kort wat er gebeurt in een stresssituatie. Als eerste gaat het centraal zenuwstelsel aan. De Sympathicus. Adrenaline komt vrij.
Ademhaling en hart gaat sneller, meer spierspanning, de bloeddruk gaat omhoog, neiging van bloed om stolsels te maken wordt groter (op den duur kan dit lijden tot hart- en vaatziekten), alles in het maag/darmsysteem wordt uitgezet.
Kortdurend is hier niks mis mee, maar chronisch is dit niet goed. Dan kunnen ziektes als prikkelbaardarmsyndroom, overgewicht en hoofdpijn ontwikkelt worden.
Ten tweede in het stresssysteem gaat de HPA-as aan. Van hersenen naar bijnieren (cortisol wordt vrijgemaakt) maakt brandstof vrij om te vechten of vluchten zoals glucose aanmaken. Dit gebeurt door het omzetten van eiwitten naar suiker. Die eiwitten worden in eerste instantie uit het maag/darmsysteem gehaald. Een deel van de darmwand wordt afgebroken om eiwit tot suiker om te vormen voor energie.
Net als een goede korte stresssituatie is er ook een goede ontsteking. Bij een infectie wordt een ontsteking mogelijk gemaakt door het lichaam, vervolgens is er een plateaufase en door het stopsignaal kan het lichaam naar het afronden van de ontsteking.
Bij een slechte ontsteking is het stresssysteem voortdurend een beetje aan en dus is er voortdurend een beetje ontsteking. De laaggradige ontsteking.
Omega 6 vetzuur komt tegenwoordig veel in onze bewerkte voeding voor. Zo zijn de plantaardige oliën rijk aan Omega 6 vetzuren. Op de duur kan dit lijden tot depressie en hart- en vaatziekten. Omega 3 (komt voor in vis) helpt bij het afronden van een ontsteking, maar als supplement kan het juist het effect hebben van een beginnende ontsteking.
Supplementen kunnen, tijdelijk, helpen als men de gezondheid verloren is. Ook de mindset is belangrijk en zet je er onder andere toe om voor het juiste te kiezen. Op die manier kan Diabetes type 2 aangepakt worden bijvoorbeeld. Pak je mismatches aan als je Collitis Ulcerosa hebt en ook eczeem en hoofdpijn zullen verdwijnen. Goede voeding kan veel betekenen in het voorkomen van ziektes.
Mismatch aanpakken
Kijk hoe het in jouw leven is gesteld met het volgende.
Leef jij volgens het bioritme? Veel natuurlijk licht in de ochtend en ’s avonds minder licht en geen schermtijd.
Kom je regelmatig in beweging? Liefst in de natuur. Zet elke dag een paar keer flink kracht en zorg dat je een paar keer buiten adem bent. Probeer je zittijd te verminderen.
Wordt blij van een paar momenten op de dag, zodat angst ook zal verminderen.
Probeer het eten van bewerkt en bespoten groente en fruit te beperken. Omring je met evolutionaire oude vrienden, zodat je stresssysteem en afweersysteem weer in balans komen.